معیارهای ارزیابی عملکرد
دیدگاه مدیران
دیدگاه اعتباردهندگان
دیدگاه سهامداران
الف) دیدگاه مدیران
تجزیه و تحلیل عملیاتی شامل سود خالص، اهرم عملیاتی و تجزیه و تحلیل مقایسه‌ای.
مدیریت منابع شامل گردش داراییها، مدیریت سرمایه در گردش و گردش موجودی کالا و بهره وری نیروی کار.
سوداوری شامل بازده داراییها، بازده داراییها با توجه به ارزش بازار، ارزیابی طرح‌های توسعه سرمایه گذاری، طرح‌های سرمایه‌گذاری، بازده قبل از بهره و مالیات و دوره برگشت وجوه نقد.
ب)دیدگاه سهامداران
سودآوری بازده حقوق صاحبان سهام، سود هر سهم، درآمد نقدی هرسهم و بازده مجموع داراییها.
ارزش بازار شامل نسبت قیمت به سود و نسبت Q توبین.
ج) دیدگاه اعتباردهندگان
نقدینگی شامل نسبت جاری، نسبت آنی (سریع)، سرعت تبدیل دارایی جاری به نقد و سرمایه در گردش.
اهرم مالی شامل بدهی به داراییها، بدهی به حقوق صاحبان سهام و نسبت سود پرداختی به سود تقسیم شده.
در این تحقیق از بین معیارهای معرفی شده پنج معیار حسابداری برای آزمون فرضیات انتخاب میشود که در ادامه هریک از معیارهای فوق به تفصیل مورد بررسی قرار می‌گیرد.
| منبع فایل کامل این پایان نامه این سایت pipaf.ir است |
۲-۱۹- نرخ بازده داراییها(ROA)
این معیار در سال ۱۹۹۸ در نظامی به نام دوپونت ظهور کرد و به عنوان مبنایی برای ارزیابی عملکرد شرکتها مورد توجه قرار گرفت.
در گذشته مدیران به حاشیه سود تحصیل شده اهمیت داده و دفعات گردش را نادیده می‌گرفتند، در حالیکه یکی از وظایف مهم مدیران، نظارت دارایی‌های عملیاتی است. اگر دارایی‌های اضافی در عملیات بکار گرفته شوند مانند این است که هزینه‌های عملیاتی را افزایش داده‌ایم. یکی از مزایای مهم فرمول نرخ بازده داراییها این است که مدیران را به کنترل دارایی‌های عملیاتی وادار می‌سازد و همواره با کنترل هزینه‌ها، نرخ سود خالص و حجم فروش، به کنترل دارایی‌های عملیاتی نیز می‌پردازد. امروز فرمول نرخ بازده داراییها یکی از مهمترین معیارها برای سنجش کارایی مدیران به خصوص برای نظارت بر مراکز سرمایه‌گذاری است. مسئولیت‌های مدیران در زمینه‌های مختلف در فرمول نرخ بازده داراییها ادغام گردیده و به صورت یک رقم ارائه می‌گردد که برای سنجش کارایی مدیران در مراکز سرمایه‌گذاری، معیار مناسبی برای تخصیص وجوه سرمایه گذاری است(ملکیان،۸۵).
ایرادات وارد بر نرخ بازده داراییها
محدود کردن دیدگاه آتی‌نگر و عدم بررسی عواقب و اثرات آتی تصمیمات مدیریت.
علیرغم کاهش کوتاه مدت در این نرخ ممکن است منجر به اثرات مطلوب بلند مدت شود، با این وجود ممکن است به دیدگاه ضعف در مدیریت بیانجامد.
اثر عوامل خارجی غیر قابل کنترل مدیریت مانند شرایط اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و . . .که بر نرخ بازده داراییها اثر می‌گذارد یکی دیگر از عیوب نرخ بازده دارایی‌هاست.
عدم لحاظ دیدگاه مخاطره‌ای مدیریت در این نرخ ممکن است در آینده لطماتی به شرکت وارد کند.
یکی دیگر از نواقص نرخ بازده دارایی ها یا در کل همان ایراد وارد بر نظام دوپونت است. یعنی بهره‌گیری از اصل بهای تمام شده تاریخی که مربوط بودن اطلاعات رانقض می کند.
نرخ بازده داراییها بیشتر بر عملکرد کوتاه مدت مدیران تکیه دارد.
نسبت بازده داراییها با صورت گردش وجوه نقد که برای تجزیه و تحلیل هزینه‌های سرمایه‌ای بکار می‌رود، مطابقت ندارد.
تخصیص هزینه‌ها از نوع تسهیم که خارج از کنترل مدیران بخش‌ها است باعث عدم کارایی کامل و اثربخشی بازده داراییها میشود(ملکیان و اصغری،۸۵).
برای محاسبه نرخ بازده داراییها از فرمول زیر استفاده خواهد شد:
بازده داراییها ( ROA)
۲-۲۰-نرخ بازده حقوق صاحبان سهام(ROE)[108]
نرخ بازده حقوق صاحبان سهام را ROE یا نرخ بازده ارزش ویژه نیز می‌نامند. با استفاده از این نسبت سود شرکت در ازای هر یک ریال حقوق صاحبان سهام محاسبه میشود. با استفاده از نرخ بازده حقوق صاحبان سهام رابطه بین سود و ارزش شرکت مشخص میشود زمانی که شرکتی وام‌های کوتاه مدت و بلند مدت داشته باشد، افزایش ثروت سهامداران در صورتی امکان پذیر است که نرخ بازده سرمایه‌گذاری از نرخ بهره این وام ها بیشتر باشد. در این صورت، مازاد نرخ بازده (نسبت به هزینه نرخ وام ) به سهامداران شرکت تعلق می گیرد(جهانخانی،پارسیان،۱۳۸۶). این نسبت بیانگر درجه توانایی شرکت جهت پرداخت سود قابل تقسیم بین سهامداران است (وکیلی‌فرد،۱۳۸۶).
به عبارتی ROE بیانگر کارایی استفاده از حقوق صاحبان سهام عادی است و سود شرکت را در ازای هر یک ریال حقوق صاحبان سهام نشان می‌دهد وبه شرح زیر محاسبه میشود:
بازده حقوق صاحبان سهام (ROE
بازده حقوق صاحبان سهام معیار مناسبی برای تحلیل میزان دستیابی به هدف افزایش ارزش سازمان می‌باشد.
معیارROE که از دسته نسبت‌های سودآوری بوده و در نظام دوپونت مطرح است، یکی از ایرادات بزرگ این معیار این است که در آن از سود خالص حسابداری استفاده میشود. سود خالص خود دارای ابهامات زیادی است مانند امکان هموارسازی سود توسط مدیریت شرکت که باعث دستکاری سود توسط مدیریت برای کسب پاداش بیشتر میشود. عیب دیگر استفاده از برآوردها و تخمین‌‌ها در محاسبه سود حسابداری است مانند برآورد هزینه مطالبات مشکوک الوصول و . . . و عیب دیگر اختیار مدیریت برای استفاده از روش‌های مورد قبول حسابداری است. البته محسناتی را نیز در پی‌دارد مثل سادگی در محاسبه، کم هزینه بودن و قابلیت فهم آسان.
