لیست کامل فرهنگ لغت کوچه بازاری قسمت چهارم

ُک-ت منقار مرغ-تیزی سر چیزی

زُق زُق کردن-احساس درد و تیر کشیدن
پوست کندن-سخت تنبیه کردن

پشت هم انداز-حقه باز-حیله گر
چشم دوختن-زل زدن-با دقت چیزی را نگاه کردن

تنگ گذاشتن-زیر فشار قرار دادن

باد به پشت کسی خوردن-بر اثر بیکاری تنبل و تن پرور شدن

بلند شدن زیر سر کسی-با کسی سر و سری داشتن-تحریک شدن
د ِهه !-کلمه ای برای پرسش به معنی چرا چنین می کنی؟ چرا چنین می گویی؟ یا برای بیان اعتراض به کاری

روبنده-نقابی سیاه رنگ برای پوشاندن چهره

راست شدن مو بر تن-سخت ترسیدن-وحشت کردن

پر رودگی-پر گویی-پر حرفی

زیر چیزی زدن-حاشا کردن-انکار کردن
پَخ-مسطح-بی ژرفا

اخت بودن-سازگار و هماهنگ بودن-مانوس بودن

از کیسه شدن(هدر شدن، ضرر کردن)

خشتک-وسط درز دو پا در شلوار

از کسی کشیدن-از کسی رنج کشیدن

زیر سبیل در کردن-به روی خود نیاوردن-درگذشتن

تمدن داشتن-دارای تربیت بودن

 

ختنه سوران-جشنی که به هنگام ختنه کردن نوزاد پسر بر پا می کنند

بشور و بپوش-جامه ای که پس از شسته شدن نیازمند اتو شدن نیست

چوب آخر را زدن-پایان کاری را اعلام کردن-مانند در حراج

آب به آب شدن(تغییر آب و هوا دادن، بهبود یافتن به سبب سفر)

 
جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن
پچ پچ-نجوا-حرف زیر گوشی
 

از زیر سنگ در آوردن(چیزی را هر چند نایاب و تهیه‌اش دشوار باشد به دست آوردن)

آخرین تحویل-قیامت
بی سایه سر شدن-بی صاحب ماندن-بیوه شدن

اُتُل-شکم-اتوموبیل
از بیخ عرب بودن-یکسره منکر شدن-به‌کلی زیر چیزی زدن
حساب-هزینه-مخارج-میزان طلب

آلا گارسون-اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران

رگ به رگ شدن-ضرب خوردن و پیچیدن مفصل

داش-لوطی-مشدی

 

برای دیدن چیزی ازدحام کردن (اشتیاق زیاد نشان دادن)

زور شنیدن-نحمل جور و ظلم کردن

خرابی بالا آوردن-کثافت کاری کردن-آلودن بستر یا لباس
جیب کنی-اخاذی-به خرج انداختن دیگران

 

پدر سوخته-بد سرشت-بسیار زرنگ و رند

چسی درکن-آدم پر مدعا
تخته زدن-پنبه زدن

زور چپان کردن-به زور در جایی فرو بردن
دریده-وقیح-بی شرم-پر رو

اگر و مگر کردن-شرط و بهانه آوردن
 

حق کسی را دادن-آن چه سزای کسی است به او دادن

 

باعث و بانی-عامل-محرک-سبب-حامی

جا دکمه-سوراخی که دکمه ی لباس در آن جا می گیرد

چله بُران-جشن حمام رفتن زن پس از گذشت چهل روز از زاییدن

پس افتاده-بچه ی کسی

آسمان به زمین آمدن-رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن

تمدن داشتن-دارای تربیت بودن

 

درد و بلا-نفرینی است چون زهر مار-کوفت-مرض و مانند این ها

جان به لب رسیدن-به ستوه آمدن-طاقت از دست دادن

چروک-چین و شکن

رعایت کردن-نگاه داشتن حق کسی

 

استخوان ترکاندن-رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ

تغ و لغ-چیزی که نظم خود را از دست داده است-سست

 

زرق و برق-جلوه ی ظاهری-جلا و شفافی

جِر زن-کسی که در بازی یا کاری دبه در می آورد
این دست و آن دست کردن-وقت تلف کردن-وقت کشتن-به عقب انداختن
روده درازی-پرحرفی-وراجی

حق دادن-تایید کردن

پی بردن-دریافتن-آگاه شدن

پست خوردن کسی-با کسی رو به رو شدن

انداختنی-جنس نامرغوب

آقبانو-نوعی پارچه‌ی نخی نازک

رخت آویز-جا رختی-چوب لباسی

بله بران-قول و قرارهای پیش از ازدواج در میان خانواده های عروس و داماد

خانه خراب کن-بدبخت کننده-زیان رساننده

آفتابه برداشتن-دست به آب رساندن-پابرهنه وسط حرف کسی دویدن

آفتاب از مغرب درآمدن-روز قیامت-رویدادی شگرف پیش آمدن
از کرگی دم نداشتن خر(نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری)

 

آب باریکه(درآمد اندک اما مرتب)
ادب‌خانه(مستراح، طهارت‌خانه)

ترکیدن بغض- بغض کسی ترکیدن

تبرک کردن-با برکت ساختن-خجسته کردن

خون گرم-خوش برخورد-با عاطفه-پر مهر
خبره-ماهر-استاد

اکبیری(زشت، بی‌ریخت)

پاشنه ی کفش ور کشیدن-آماده ی انجام کاری شدن

انگشتر پا-چیز بی‌ارزش

الانه-همین حالا-هم اکنون

دَم دار-هوای گرم و پر رطوبت

رای اعتماد-رایی که نمایندگان مجلس در تایید به دولتی بدهند

 

دو لُپه خوردن-با خرص و ولع خوردن-لقمه های بزرگ برداشتن

آشغالی(سپور)

بد خط-کسی که ناخوانا می نویسد
از بی‌کفنی زنده بودن(بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن)

زیختن آب پاک روی دست کسی-یکسره نومید کردن کسی
چسبیدن خِر کسی-گریبان کسی را گرفتن و به اصرار چیزی خواستن

دخل-موجودی صندوق-صندوق مغازه-برداشت

خرکی-سخت بی ادبانه-خارج از ظرافت

 

آفتاب از کدام طرف در آمده؟-چه عجب از این طرف‌ها؟!

اصلاح-تراشیدن ریش و آرایش موی سر نزد مردان

پس دادن-خریده ای را به فروشنده باز گردانیدن-باز دادن چیزی که گرفته اند

بی ریش-ناجوانمرد-نامرد
استخوان‌دار(محکم، بااراده)

دو راهی-آن جا که راه دو شاخه می شود

خداپسندانه-مورد پسند خدا
پایین نرفتن چیزی از گلو-از غصه غذایی نخوردن-مال حرام نخوردن

جیبی-قابل گنجاندن در جیب-مربوط به جیب

تیله ی کسی بودن-گوش به فرمان کسی بودن-زیر اراده ی کسی بودن

پیچه-دل درد-مالش رفتن شکم

چیز خور-مسموم شده

بد مست-کسی که هنگام مستی هرزه گویی کند و عربده بکشد

انگشت در سوراخ مار کردن-دانسته خود را هلاک کردن

دستم به دامنت-به یاری ات سخت نیاز دارم

دو زاری کسی افتادن-به اشارات و کنایات پی بردن
آفت(زن عشوه‌گر و فتنه‌انگیز)

 
ته نشست-رسوب
زمین را به آسمان دوختن-گزافه گویی کردن-دروغ های شاخ دار گفتن

آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

چُش-کلمه ای که خر را ار رفتن و حرکت باز می دارند

پیچاندن کسی-کسی را گرفتار درد سر کردن-کسی را سوال پیچ کردن
چَپَری بی-درنگ-به سرعت
از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)

آب در هاون کوفتن-کار بی‌هوده کردن

 

پِر پِری-سخت نازک و باریک و تنگ

 

رژیم داشتن-برابر دستور پزشک غذا خوردن-برخی غذاها را نخوردن

آدم ثانی-حضرت نوح

 

خوش سر و زبان-خوش سخن-شیرین گفتار-حراف

 
ادا اصول-ادا اطوار

آدم چوبی-بی‌عرضه و دست‌وپاچلفتی

پات-بی آبرو-بی تربیت

پساب-آبی که پیش از این در آن چیزی خیسانده یا جوشانده باشند

اُمُل-عقب‌افتاده-قدیمی

خوشی زیر دل کسی زدن-به بخت خود پشت کردن-موقعیت خوب را با ندانم کاری از دست دادن

حرف شنو-سر به را-مطیع

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن(از باران به ناودان پناه آوردن)

آکله فرنگی-سیفلیس

پر و پا داشتن-پایه و اساس داشتن

پِتل پُرت-بیان عامیانه ی پترزبورگ-جای بسیار دور

آسمان سوراخ شدن-رویداد بزرگ پیش آمدن

جسته گریخته-گاه گاه-اتفاقی

تُخس-ناقلا-شیطان-شرور

چاک دادن-شکافتن-پاره کردن

 

از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن

روی کسی به زمین افتادن-شرمسار شدن به علت رد شدن تقاضا
روی خون افتادن زن آبستن-بچه انداختن

اکبیری-زشت-بی‌ریخت

آب بردار(دوپهلو، کنایه‌آمیز)

این خط و این نشان(عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری، نگویی که نگفتم.)

خدا-بسیار زیاد-فراوان

برادر زن-برادرِ زن هر مرد

ریز بین-نکته سنج-بسیار دقیق-باریک بین

آتش سوزاندن(شیطنت و شرارت کردن)
 

حمامی-گرمابه دار

آب چشم گرفتن-ترسانیدن-به گریه انداختن

خرناس کردن-خرخر کردن در خواب

از خجالت آب شدن(بسیار شرمنده شدن)

جاپیچ-جاکش-دلال محبت

از کوره در رفتن(به خشم آمدن، آتشی شدن، از جا در رفتن)

چُش گفتن-جلوگیری کردن-مانع شدن
بی سکه-بی اعتبار

از زور پسی-از روی ناچاری-اجبارن
پا دری-فرشی که پای در می اندازند-سنگی که کنار در می گذارند تا باد در را حرکت ندهد

دخیل بودن-خواهش و التماس کردن از کسی برای انجام ندادن کاری

دوبلاژ-برگردان گفت و گوی فیلم به زبان دیگر

دهن پاره-بد زبان-بی حیا-کسی که نمی تواند جلوی زبانش را بگیرد

خرفهم-فهماندن به ابله-شیر فهم

پا گرد-محل چرخیدن پله ها

دور ریختن-دور انداختن-بیرون ریختن

چشم بندی-شعبده بازی-تر دستی
الحق-به‌راستی-حقیقتن

خدا را بنده نبودن-بی نهایت عصبانی بودن-کفران کردن

پینه-وصله-پوست سخت شده
بلا نسبت-دور از جانب شما

چینه چینه خوردن-ریزه خواری کردن

انسان(آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی)

تخت شدن-صاف و هموار شدن-کاملا نشئه شدن

آفتاب گرفتن-زیر آفتاب خوابیدن
بد ادا-بد اطوار-بد گوشت-کسی که در بهانه جویی افراط می کند و به انجام تشریفات علاقه دارد
 

دور از شما ب-لانسبت

توله سگ-در حالت تحقیر: بچه

تریاکی ِ چیزی بودن-سخت به چیزی معتاد بودن

زائو-زنی که زاییده و در بستر است

رو به قبله بودن-در خال مرگ بودن

چسو-ترسو-بزدل-آن که بسیار چس دهد

چادر درانی-جلوگیری از رفتن زن مهمان

زرتی-بی مقدمه-ناگهان -بدون مطالعه و تعمق

جای مهر گذاشتن-چیزی را به عمد در جایی گذاشتن تا به آن بهانه دوباره به آن جا آمدن

تنبان درآر-بی حیا-دریده

چاووش-کسی که به هنگام رفتن زایر به زیارت اشعار مناسب می خواند

چانه لغ-نگا. چانه شل

خرکار-پرکار

زوال در آوردن-نعمتی را در نتیجه ی ناسپاسی و بی اعتنایی از دست دادن
خَرخَری کردن-حرکات ابلهانه از خود درآوردن-خل بازی درآوردن

خر و پف-نگا. خرناس

پیش فنگ-جلوی رو قراردادن تفنگ به طور عمودی

جا-رختخواب-بستر

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

دست انداز-ناهمواری راه و جاده

آشنا روشنا-دوست آشنا

حلوای تن تنانی-نوعی حلوا

اهل نشست-تارک دنیا-گوشه‌نشین

از تو چه پنهان-راستش را بخواهی

 

آشنا روشنا-دوست آشنا
د ِهه !-کلمه ای برای پرسش به معنی چرا چنین می کنی؟ چرا چنین می گویی؟ یا برای بیان اعتراض به کاری
پا سوخته ی کسی شدن-عاشق کسی شدن-زیان بردن به علت دوستی با کسی
به یک تیر دو نشان زدن-با یک اقدام دو کار انجام دادن-با یک کار دو نتیجه گرفتن

رکاب کش-به تاخت-با سرعت
آش پشت پا(آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند)

آب و رنگ(طراوت و شادابی)

ریش توپی-ریش تپه
دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت
پَس-ناجور-خراب

رد پا-جای پا-اثر

حکیم فرموده-فرمان قاطع و لازم الاجرا

پا گشا-نخستین دعوت خویشاوندان از عروس و داماد
خاطر داشتن-به یاد داشتن

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

از قدیم ندیم‌ها-از گذشته‌های دور

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار

رو قوز آمدن-سر لج افتادن

ریسه کردن-ردیف کردن-قطار کردن-پشت سر هم قرار دادن

بختک-کابوسی به شکل هیکل که در خواب بر سینه ی شخص نشسته و مانع تنفس آزاد او می شود

به روی خود نیاوردن-اهمیت ندادن-به سکوت برگزار کردن-خود را به آن راه زدن

آدم مقوایی(بی‌اراده، کسی که هیچ‌کاری نمی‌کند)
رگ و ریشه-خویشاوندان و بستگان

چشم کردن-چشم زدن

از قلم انداختن(از یاد بردن، مورد بی‌توجهی قرار دادن)

دردر کردن-چو انداختن-شایع کردن
جگرک-نگا. جغور بغور
روغن کاری-روغن زدن به هر نوع دستگاه

 

بَهمان-فلان

تیک تیک-صدای جنبش عقربه ی ساعت

روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

خرج کردن-هزینه کردن-صرف کردن

اهل حال-دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی
خروس بی محل-وقت نشناس-کسی که بی جا سخن می گوید یا بی موقع کاری می کند

دَنگ-حیران و آشفته-سرگشته و شیدا

به ساز کسی رقصیدن-بازیچه ی کسی شدن-از کسی فرمان بردن
چارده معصوم-پیامبر اسلام و دخترش فاطمه و امام علی و یازده امام دیگر شیعیان

حرص گرفتن-ناراحت شدن-لج کردن

آشیخ روباه-آب‌زیرکاه-مکار
زاغه نشین-کسی که در خانه ای محقر و آغل مانند زندگی می کند
خوش لعاب-زود جوش-خوش مشرب
به دستبوس کسی رفتن-به خدمت کسی رفتن-شرفیاب شدن

رو آوردن-مراجعه کردن-دست به دامن شدن-پناه جستن

 

زیر و زبر گذاشتن-اعراب گذاشتن بر حروف

جَلد-چابک-چالاک-کبوتر دست آموز
برادر دینی-هم کیش-هم مذهب

آجر شدن نان-از بین رفتن درآمد

اردک رفتن، غاز آمدن-دست از پا درازتر برگشتن

جگرکی-جگر فروش

بالا آمدن گندکاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

چروکیده-چین دار شده-ناصاف

ادا اصول(ادا اطوار)

دست بردار نبودن-پافشاری کردن-رها نکردن

باب-مرسوم-معمول

 

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه

دود-دخانیات-مواد مخدر

دُنگ-سهم-حصه

چسبیدن خِر کسی-گریبان کسی را گرفتن و به اصرار چیزی خواستن
آمد کردن(رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته)

به آتش کسی سوختن-به مکافات خطای دیگری مجازات دیدن

آن‌کاره(اهل آن کار (کار بد))

 
دایه-زن شیر دهنده-قابله-پرستار بچه

دمه گیر-خفه کننده-نفس گیر

تر کردن لب-چیزی آشامیدن-به یک اشاره ترتیب کاری را دادن-حرف زدن

چنگول چنگولی-مجعد-حلقه حلقه-پر چین و شکن

پیس-کسی که پوستش با لکه هایی دو رنگ می شود

بریدن از هم-قطع رابطه کردن

بده اون دستت-آی زکی !

دو پوسته-دو چیز به هم پیوسته

بریدن-از نفس افتادن-درمانده شدن-از حرکت باز ماندن

دراز به دراز-تعبیری برای کسی که مدتی دراز خوابیده است

دست به دل کسی گذاشتن-با یادآوری خاطره ای دل کسی را اندوهگین کردن
از آب گل آلود ماهی گرفتن(از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن)

به تنگ آوردن-به ستوه آوردن-خسته کردن

حلال کردن-از تقصیر کسی گذشتن-طلبی را به کسی بخشیدن

تِلِک و پِلِک-رخت و وسائل ناچیز خانه

 

زیر جلد کسی رفتن-کسی را فریب دادن-اغفال کردن

چال شدن-گود شدن-دفن شدن-در زیر خاک گذاشته شدن

د ِ-حرفی برای بیان مداومت

اله و بله کردن-لاف زدن-چنین و چنان گفتن

تاشو-آن چه روی هم تا و جمع شود

 

حساب باز کردن-افتتاح حساب بانکی

آب کردن-جنس نامرغوب را فروختن

باب-مرسوم-معمول

تخت و تبار-خوب و رو به راه

زیر گوشی-بالش بسیار کوچک که هنگام خواب زیر گوش می نهند

آوار شدن سر کسی-بی‌خبر نزد کسی در آمدن

ریش کسی را در دست داشتن-از کسی نقطه ی ضعف در دست داشتن-از کسی گروی در دست داشتن

 

جوجه خوردن-مرفه بودن-در ناز و نعمت زیستن

آش نذری-آشی که به نیت برآورده شدن دعایی بپزند

بی شیله پیله-بدون حقه بازی-صاف و ساده
بله بُری-گفتگو برای تعیین شرایط عقد و میزان حقوق زن و شوهر

ته خانه-لوازم بی مصرف-بقایای اثاث خانه

اخ و تف کردن-آب دهان بیرون افکندن

دوما-در ثانی-دیگر آن که-دوم آن که