بهترین مجموعه اصطلاحات کوچه بازاری مردم ایران قسمت 443

روغن کاری-روغن زدن به هر نوع دستگاه

 

 

زر اومدی قرمه سبزی-سخنی توهین آمیز برای کسی که به قهر می رود یا تهدید به رفتن می کند

به گوش خر یاسین خواندن-بی اعتنایی کردن به حرف و نصیحت- از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن

رضا شدن-راضی شدن
پیر بی خواب-کسی که دیر یا کم بخوابد-کودک
چشم باباقوری-نابینا-کور
از شوخی گذشته-حالا برسیم به مطالب جدی

رفتن از رو-خجالت کشیدن-شرم کردن-از میدان به در رفتن-مجاب شدن

الف شدن اسب(هر دو پا بلند کردن اسب)

با نگاه کسی را خوردن-با چشم خریدار یا شهوانی به کسی نگریستن

آب و گِل-بر و رو-سرشت آدمی

خروس کسی خواندن-شاد و شنگول بودن-روزگار بر وفق مراد بودن

ای والله گفتن-به برتری کسی بر خود اقرار کردن

جَفت-چوب بست انگور
 

پس بودن-عقب افتادن از دیگران

خرده بُرده-مشکل-اختلاف

دوره ی آخرالزمان-روزگار آشفته و پر ظلم و فساد

 

تلکه بندی-چیزی سرهم بندی شده و آسیب پذیر

آدم کردن کسی(کسی را تربیت کردن، سواد آموختن)

تراشیده شدن-لاغر شدن
بار گذاشتن-نهادن ظرف غذا بر اجاق برای پخته شدن

بستن دست کسی از پشت-در انجام کاری از کسی پیش بودن
جیب بر-دزدی که در جیب دیگران دست می برد

پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند

بدک-نه چندان بد
چیز دار-ثروتمند

پشت بندی کردن-به انتظار غذا چیز مختصری خوردن

چشم به روشنایی افتادن-سودی را در جایی گمان کردن و به آن طمع کردن

بی کلاه ماندن سر-بی نصیب ماندن-چیزی بدست نیاوردن

باد به آستین انداختن-فخر فروختن-خودخواهی کردن

ترتیب اثر دادن-به حساب آوردن-اهمیت دادن

پَتَه-کاغذ مقوایی-مهره ی فلزی به جای پول-ژتون

روی سر گذاشتن و حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را در حق کسی نشان دادن

حق نشناس-نا سپاس

اشهد را گفتن(برای مرگ آماده شدن)

 
چاقالو-چاق-فربه

حاجیت-بنده

آروغ بی‌جا زدن-نابه‌جا سخن‌گفتن-نسنجیده کاری کردن
دلسرد کردن-ناامید کردن

حرف توی دهن کسی گذاشتن-سخنی را به کسی یاد دادن-تلقین کردن
پیاله زدن-می نوشیدن

بستن به ریش کسی-زنی را به مردی انداختن-با فریب کسی را به کاری واداشتن

به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

چله ی کوچک-بیست روز میان هفدهم بهمن و پنجم اسفند
بز خر-کسی که به قصد ارزان خریدن چیزی توی سر جنس می زند

دنبال کسی گذاشتن-در پی کسی دویدن-کسی را تعقیب کردن

زهرمار کردن غذا-مانع از خوردن با لذت شدن

روکش-پوشش یا ورقه ای که روی چیزی می کشند

تو سری-تحمیل نظر به کسی با تحقیر و برای تنبیه

بلا ،-آدم حیله گر-زرنگ-آسیب-زیان آزار

آب تاختن(پیشاب کردن)

جراندن-جر دادن-پاره کردن

چِککی-فوری-به سرعت

حرف‌های بی‌ سروته و بی‌ربط زدن

چیز به هم بافتن-راست و دروغ سر هم کردن

زال و زندگی-وسایل زندگی-اسباب معیشت
دندان شکن-قاطع-محکم
 

حاتم بخشی-گشاده دستی-سخاوتمندی

زغنبود-کوفت-زهرمار-خفه شو!

 

پرت از مرحله-دور از اصل موضوع

آفتاب خوردن-سختی کشیدن
استخوان‌بزرگ-شخص دارای اصل و نسب

 

تُف کار-بچه باز

جیب بر-دزدی که در جیب دیگران دست می برد

خوش باور-آن که هر گفته ای را راست می پندارد

زیر آبکی-شنای زیر آب-پنهانی

تاب-طنابی که از دو سو بر درخت یا دو ستون می بندند و در میان آن می نشینند

پر پر کردن-نزدیک شدن بلا

جا رختی-چوب رختی-چیزی که رخت را به آن می آویزند

این هلو این هم گلو-مثل آب خوردن-انجام این کار بسیار آسان است

جنس بد بیخ ریش صاحبش-کالای بد به فروشنده اش باز می گردد

خوش لعاب-زود جوش-خوش مشرب

ابرو تنگ کردن(ناز و غمزه نمودن، افاده و بی‌اعتنایی کردن)
رقصیدن کلاه کسی در هوا-بسیار شادی کردن-کلاه خود را به آسمان انداختن
چیز خور شدن-مسموم شدن
چرخ ریسی-پنبه رشتن با چرخ ریسندگی

رو رفتن-بر زمین افتادن اسب از جلو و بر زانو ها

خشک شدن شیر کسی-به کسی که زیاد حرص می خورد و جوش می زند می گویند

دل قرصی-اطمینان

حرفشان شدن-مشاجره ی لفظی پیدا کردن-اختلاف پیداکردن بر سر چیزی

حاشیه بندی-گل کاری کردن در باغچه-مرز بندی

التفاتی(داده شده، مرحمتی، اعطا شده)

آمد نیامد-فرخنده بودن و نبودن

آب شدن-شرمنده شدن-رفتن آبرو-به فروش رفتن کالا

چیلی-بدبیاری

آدم دیرجوش-کسی که به سختی با دیگران انس می‌گیرد

بگو بخند-خوش مشرب-بذله گو

رسوایی بالا آوردن-کاری مایه ی رسوایی و شرمساری کردن
جوان مرگ شدن-در جوانی مردن

از پشت خنجر زدن-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن

خون سیاوش-انگیزه ای که سبب نابودی دو خانواده-دو شهر یا دو کشور شود

آش دهن‌سوز-هر چیز مطلوب و پسندیده

پای کسی لب گور بودن-به آخر عمر رسیدن-بسیار پیر شدن

توالت رفتن-به دستشویی رفتن

 
انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن(هنگامه بر پا کردن، مردم را متوجه‌ی جایی کردن)

درآوردن دلی از عزا-پس از مدت ها گرسنگی غذای مفصل و مطبوعی خوردن-به خوشی و راحتی ساعتی را گذراندن

دو علی گلابی آمدن-بچه ترساندن-تهدید توخالی کردن-توپ و تشر آمدن

آواز کوچه‌باغی-آوازی که جاهل‌ها می‌ خوانند و یکی از گوشه‌های دستگاه شور است

با دست و پا-آدم زرنگ

ذباله دانی-هر مکان کثیف-بی نظم و بی ارزش
بستن به ریش کسی-زنی را به مردی انداختن-با فریب کسی را به کاری واداشتن
 

باد به غبغب انداختن-تکبر کردن-خودخواهی نشان دادن

استخوان‌بزرگ(شخص دارای اصل و نسب)

پیش کردن گربه-راندن گربه

پا زدن-حق را پایمال کردن-زیان رساندن

ریق افتادن-ریغ افتادن

حرف به حرف کردن-موضوع گفت و گو را عوض کردن

پول ساز-کسی که کارهایش موجب در آمدن پول بسیار شود

پراندن-بی اراده حرف درشت و بی جایی در سخن آوردن-گاه گاه در نهان تباهی کردن زن

 

زاله-کناره ی برآمده ی جوی-مرز کشتزار

تریاکی ِ چیزی بودن-سخت به چیزی معتاد بودن

تت و پت کردن-شکسته سخن گفتن-لکنت پیدا کردن
ریسه رفتن-احتیار از دست دادن و پیچیدن نفس در گلو بر اثر خنده یا تاثر

آب شیراز-شراب

آینه‌ی زانو(برآمدگی زانو)

باز نشسته ک-سی که بدلیل پیری و یا علل دیگر از کار کردن دست کشیده است و حقوقی دریافت می کند

ازرق-چشم زاغ

حساب باز کردن-افتتاح حساب بانکی
ته ریش گذاشتن-کمی ریش بر صورت نگهداشتن
دختر خانم-خطابی احترام آمیز برای دختران

چلچلی-دیوانگی-بیعاری

پای کسی به سنگ آمدن-از سر بی تجربگی و خامی شکست خوردن

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

جامغولک-حقه-حیله

خروار-کنایه از مقدار زیاد

آتشی شدن(از کوره در رفتن)

چاقچوری-زنی که چاقچور می پوشد-زن باحجاب
خیط کردن-نگا. خیت کردن

خاک به دهنم-زبانم لال

 

زیست شناسی-دانش شناخت حیات و موجودات زنده

دو به دست کسی دادن-به کسی فرصت انجام کاری دادن-به کسی بهانه دادن

 

آمیزقلمدون-میرزا‌بنویس-کاتب

 

بی در و پیکر-ولنگ و واز-بی حساب و کتاب-بی نظم و قاعده

 
دست انداختن به روی چیزی-چیزی زا غاصبانه تصرف کردن

بند-ریسمان-طناب-رشته
اهل محل(همه‌ی کسانی که در یک محل کار یا زندگی می‌کنند)
زاغ-دارای چشمان آبی رنگ
زیر و بالا گفتن-دشنام های زشت به کسی دادن

تزریقات چی-کسی که کارش تزریق آمپول است

پوست کنده-رک و بی پرده

آشوب شدن دل(دچار تهوع شدن)

چل ستون-شبستان مسجد

به ریش کسی خندیدن-کسی را مسخره کردن

از خیر چیزی گذشتن-از چیزی صرفنظر کردن
خوش سلیقه-خوش ذوق-نیکو طبع

 
خرده بُرده-مشکل-اختلاف

چهار عمل اصلی-جمع و تفریق و ضرب و تقسیم

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت

دست از جان شستن-از جان گذشتن-پروای جان نکردن

خبرکش-سخن چین

پشه کوره-پشه ی ریز

 

ذلیل شده-خوار و زبون-دشنام و نفرینی که زنان به کودکان بسیار شیطان خود می دهند

پینه بسته-دارای پینه-کبره بسته

آتشی شدن-از کوره در رفتن

 

خرس گنده-برای تحقیر به کسانی که اداهای خارج از سن خود در می آورند گفته می شود
دست پاچه-شتاب زده-مضطرب

 

حُجره-دفتر کار در بازار و تیمچه

دراز کش-افتاده-خوابیده

دزد زدن-مورد دزدی قرار گرفتن

چغاله بادامی-چغاله بادام فروش

خوردن-مغلوب شدن-شکست یافتن-فرودادن

ژاندارمری-نهادی که عهده دار حفظ نظم و قانون در بیرون از منطقه های شهری است

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

خدا قوت-خدا قوت بدهد-خسته نباشی

خوش نشین-کسی که هر جا خواست اقامت می کند-ساکنان غیر زارع ده

درمانگاه-جای درمان بیمار

 

بی معنی- بیخود

چرکو-آدم کثیف

دو بامبی-دو دستی-با دو دست

 

پیزر در جوال گذاشتن-در فریبکاری مهارت داشتن

پا سوز-عاشق شیفته

تو هچل افتادن-به دردسر افتادن-دچار مشکل شدن

این خط و این نشان-عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری-نگویی که نگفتم.

اُریب(کجکی، یک بر، یک ور)

ریش تپه-پر ریش-دارای ریش انبوه

خشتک پاره کردن-قیامت به پا کردن-داد و بی داد کردن-رسوا کردن-شدت عمل نشان دادن

آتش سوزاندن-شیطنت و شرارت کردن

برج زهر مار-بسیار خشمگین-بسیار اندوهناک

از خشت افتادن(بدنیا آمدن)
تشت رسوایی کسی به صدا درآمدن- تشت کسی از بام افتادن

از زور پسی به گربه آقا عمو گفتن(با دشمنی که دفع آن نمی‌توان، مدارا کردن)

خانوار-مجموع اعضای یک خانواده

چم و خم-آداب و رسوم-فن-ناز و عشوه

ختم قرآن کردن-یک بار قرآن را از اول تا آخر خواندن
بزن و برو-کسی که در کار-دقت و دلسوزی ندارد

آفتاب‌نشین-بیکاره و تنبل

دست-بار-دفعه-مرتبه-واحد وسایل گوناگون

زیر گوشی در کردن-زیر سبیل در کردن
دستی به سر و صورت کشیدن-خود را مرتب کردن-آرایش کردن

دل دار-دلیر-شجاع-معشوق

دل گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن

خواب به خواب شدن-خواب از سر پریدن-بدخواب شدن

گذری(دیدار کوتاه، سرپایی)

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن(از باران به ناودان پناه آوردن)

آتش به گور کسی باریدن(پس از مرگ دچار عذاب شدن)

انگشت‌نگاری(ثبت کردن اثر خطوط روی انگشتان برای شناسایی در آینده)

چَکه-شوخ و بذله گو

 

 

 

بند بودن دست-گرفتار بودن-مشغول به کاری بودن و به کار دیگری نرسیدن

زرتی-بی مقدمه-ناگهان -بدون مطالعه و تعمق

خرج راه-هزینه ی سفر

 

زور گفتن-حرف و خواست خود را به کسی تحمیل کردن

ابوطیاره-اتوموبیل کهنه و فرسوده

افقی برگشتن-شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن

به مشروطه ی خود رسیدن-به هدف خود دست یافتن

دست به یکی کردن-همدست شدن-متحد شدن

جیره خوار-کسی که از جایی یا کسی جیره و مزد دریافت می کند-مامور
پهلو گرفتن کشتی-به ساحل رسیدن و ایستادن کشتی

خاکروبه ای-سپور-آشغالی
چلو صاف کن-آبکش

چاله چوله-جای پر از گودال-زمین ناهموار

پس گذاشتن کسی-از کسی جلو افتادن

زبانی-شفاهی

آشنایی به روشنایی انداختن(پس از مدت‌ها تصادفی آشنایی را دیدن)

زیر غربالی-دانه هایی که به مرغ و پرنده می دهند

الکی(بی‌هوده، بی‌خود، دروغکی)

از یک قماش بودن(سر و ته یک کرباس بودن)

آسیاب‌گردان(کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید)

تخم چیزی را برانداختن-ریشه کن ساختن

خیار شور-خیار سبز که مدتی در آب نمک بخوابانند

دو زار-دو هزار-دو قران-دو ریال

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

دراز کشیدن-خوابیدن-به پشت خوابیدن-مدتی کوتاه خوابیدن

به جا آوردن-شناختن

ریش گرفتن-دست به ریش کشیدن-پادر میانی کردن-تقاضا و خواهش کردن

 

چادر درانی-جلوگیری از رفتن زن مهمان
اَتَر زدن(فال بد زدن)

ریش چیزی درآمدن-کهنه و منسوخ شدن

 

تت و پت کردن-شکسته سخن گفتن-لکنت پیدا کردن

ددر برو-نانجیب-زن بدکاره

آگوز(لقب ریشخندآمیز برای مرد ریزنقش و متکبر)

در آمدن گند کاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

تخم دو زرده کردن-کاری بزرگ انجام دادن

استخوان‌فروش-ستایشگر آبا و اجداد

درچین و ورچین-جمع و جور کردن-مرتب کرد

بستن خود به کسی-خود را به کسی منتسب کردن

برگ برنده-ورقی که با آن بتوان بازی را برد-وسیله ی اثر بخش

جِز-صدای تماس آب با آتش-صدای تف دادن چیزی در روغن

داش-لوطی-مشدی

آب از آتش برآوردن(کار محال کردن)
زر زرو-بچه ای که زیاد عر می زند

چپ چپ به کسی نگاه کردن-با اوقات تلخی-بدبینی یا اعتراض به کسی نگاه کردن

خرج کردن-هزینه کردن-صرف کردن

 

از خنده روده بر شدن-از شدت خنده بی‌حال شدن

 
چوب پیش کسی گذاشتن-منع کردن کسی از کاری-بازداشتن کسی از انجام کاری
پرواربندی-پرورش گاو گوسفند برای سر بریدن

دو به هم زن-دو به هم انداز

جیز رفتن-کش رفتن-دزدیدن چیزهای کم ارزش

دل پیچه-دل درد-فشار آمدن به معده و روده بر اثر بیماری های گوارشی

خوراک-مصرف یک دوره ی معین

دودی-اهل دود-سیگاری-تریاکی-معتاد به دخانیات

برای هفت پشت کسی کافی بودن-از تحمل کسی خارج بودن-بسیار زیاد بودن

تیله ی کسی بودن-گوش به فرمان کسی بودن-زیر اراده ی کسی بودن

استخوان ترکاندن-رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ

آب از لب و لوچه‌ی کسی سرازیر شدن(تمایل شدید داشتن، به طمع افتادن)

آی زکی-در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود

الف کوفی-چیز کج-آلت تناسلی

دست خالی بودن-تهی دست بودن-بی چیز بودن
به حساب آوردن کسی-برای کسی اهمیت قائل شدن-دخالت دادن کسی
از دل و دماغ افتادن-شور و نشاط خود را از دست دادن-بی‌حوصله شدن

از گل نازک‌تر به کسی نگفتن-با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن

چل و یک منبر روشن کردن-چهل و یک شمع نذری در چهل و یک مجلس روضه خوانی

از جگر گذشتن(نامردی کردن)
بر افتادن-از کار بر کنار شدن-بی اعتبار شدن

دست به چماق-چماق در دست-آماده ی چماق زدن

خون دماغ شدن-خون از بینی جاری شدن

جا ماندن-فراموش شدن

 

رتوش-دستکاری و آرایش عکس

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

پریدن خواب از سر کسی-خواب نیامدن-هرچند وقت خواب باشد

بغل دست-کنار دست-پهلوی دست

پایین تنه-از کمر به پایین-قسمت پایین لباس-کنایه از آلت تناسلی

زیر پِل کسی را زدن-کسی را راندن و دور کردن

آستین‌سرخود(هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است)

خون کسی را کثیف کردن-کسی را بسیار عصبانی کردن

دشت-فروش اول کاسب-نخستین پول دریافتی کاسب

دیدن چیزی از چشم کسی-از او دانستن-به حساب او گذاشتن

تنقل انداختن-جا خوش کردن-پلاس شدن

تنگ کسی افتادن-در مجاورت کسی قرار گرفتن

آسمان با زمین دوختن-داشتن کمال مهارت در تیراندازی

برج زهر مار-بسیار خشمگین-بسیار اندوهناک

ریق افتادن-ریغ افتادن

اتوکشیده(با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب)

راه داشتن-چاره ای داشتن-داشتن ارتباط پنهانی-وجود داشتن راه مخفی با جایی

بخور و نمیر-مقداری از غذا که تنها برای ادامه ی زندگی کفایت می کند

دست پاچه شدن-مضطرب شدن-دست و پای خود را گم کردن

تعارف شاه عبدالعظیمی-تعارف زبانی و غیرجدی

دست کم-حداقل
 

ارزیاب-کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند

پس کسی برآمدن-حریف کسی بودن

بازیگر-هنرپیشه ی سینما و تئاتر

تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل

 

رنگ شدن-گول خوردن

به له له افتادن-از شدت تشنگی مانند سگ زبان خود را از دهان خارج ساختن

راست رفتن-مستقیم رفتن-بدون دردسر رفتن

ته و توی چیزی را بالا آوردن-به اصل چیزی پی بردن-چیزی را تمام کردن
خونسرد-آرام-بی خیال

خاصه-خان لقب آرایشگر شاهان قاجار