لیست کاملی از اصطلاحات عامیانه و کوچه بازاری قسمت 344

اُرُسی-کفش

داد کشیدن-عصبانیت و خشم نشان دادن

چادر خانه-چادری که زن در خانه می پوشد

تصدق کسی رفتن- تصدق شدن کسی را

پُکیدن-ترکیدن

خراب شدن-از کار افتادن-منحرف

بار-آنچه برای پختن در دیگ بریزند-اجاق

پادرمیانی کردن-میانجی گری کردن

چراغ باران-چراغانی

آی زکی(در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود)

رد کردن-برگردانیدن-پس دادن-رفوزه کردن-از سر باز کردن-پنهانی دادن-پنهانی عبور دادن

رک و راست-صاف و پوست کنده-صریح

 

راستکی-واقعی

با سر رفتن-کنایه از داشتن نهایت شوق و اشتیاق برای کاری یا چیزی

دختر خانم-خطابی احترام آمیز برای دختران

آفتابی شدن(پیدا و آشکار شدن، بیرون زدن آب قنات)

آسمان با زمین دوختن-داشتن کمال مهارت در تیراندازی

از هول هلیم توی دیگ افتادن-از حرص و طمع زیاد به جای سود زیان دیدن

در گرفتن-آغاز شدن-گل انداختن و گرم شدن گفت و گو یا منازعه

ته دیگ-برنج برشته شده و چسبیده به ته دیگ و یا چیزی که زیر برنج در ته دیگ بگذارند

آتش‌پاره(شوخ و شنگ، فرز و چالاک، کرم شبتاب)

زد و بند-ساخت و پاخت-بند و بست-توطئه

زاغول-دارای چشمان آبی رنگ

آبِ دندان(حریف ساده)
چوروک-چین و شکن

آفتاب به آفتاب(هر روز)

پیش پا افتاده-کم ارزش-حقیر-معلوم-آشکار

دله-هرزه-چشم چران-پرخور

اجباری-خدمت سربازی

رم کردن-رمیدن-گریختن

دست به دست گشتن-هر از گاهی نزد کسی بودن-از دستی به دست دیگری رفتن
ریغ افتادن-اسهال گرفتن-به تر و ور افتادن

خاله قزی-دختر خاله-خویشان و بستگان

خانه خمیر-نگا. خانه خراب

از زورِ(از شدت، از بسیاری)

ریغو-مردنی-ضعیف مزاج-کم مقاومت

 

چو-شایعه

روی کسی نشدن-خجالت کشیدن

ریگ تو کفش داشتن-خرده شیشه داشتن-رو راست نبودن-با شیله پیله بودن

جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن

حالی به حالی شدن-منقلب شدن حال-غلبه یافتن شهوت

دنبال نخود سیاه فرستادن کسی-کسی را از سر وا کردن-به دنبال چیزی واهی فرستادن

آدم شش‌درچهار-شخص کوچک اندام و ریزنقش

حیوونی-نگا. حیوانکی

فرسوده و خراب شدن

از زور پسی به گربه آقا عمو گفتن-با دشمنی که دفع آن نمی‌توان-مدارا کردن

خوابگوشی-سیلی-کشیده

جِر خوردن-پاره شدن

 

 

دست و دل باز-بخشنده-جوانمرد

چپ دست کسی-که کارهایش را با دست چپ می کند

آب و گِل(بر و رو، سرشت آدمی)

حجله بستن-به پا کردن و آراستن حجله

باری از دوش کسی برداشتن-رنج و زحمت کسی را کم کردن

از چیزی گلی چیدن-از چیزی بهره بردن

خط-راه-مسیر-مشی و مرام-مسلک-کنایه از نامه

 

زاغ گرفتن-مسخره کردن-شیشکی بستن

جلز و ولز-سوز و گداز

 

خاک تو سری-مصیبت زدگی-گرفتاری-بدبختی
بوق زدن-اعلام موافقت کردن

ریش و گیس بافتن-با هم مشورت کردن-عقل ها را روی هم ریختن

پای کلاغ-خط بد و ناخوانا-خرچنگ قورباغه ای-قلم چرا

آفتابِ پس دیوار(شامگاه)

 

دو پهلو-دارای ابهام-کنایه دار

جلف-سبک-کسی که حرکات سبک دارد

 
خام شدن-فریب خوردن-اغفال شدن

جزغاله شدن-سخت سوختن-زغال شدن

دل و دماغ نماندن برای کسی-حال و حوصله ای در کسی نبودن

 

پیاده-کنایه از آدم کم مایه و بی تجربه
بازی کردن-لق بودن-جفت نبودن

اشتر گربه-چیزهای نامتناسب با هم

چش شده ؟-او را چه شده است ؟
از خدا بی‌خبر-ظالم-نابه‌کار

تر و فرز-چست و چابک

بز بگیر-کسی که همیشه به دنبال جنس ارزان یا معاملات پر سود است

آب تاختن(پیشاب کردن)

آدم بگو بخند(شیرین‌زبان و بذله‌گو)
ذُق زدن-بهانه گرفتن و گریه کردن-نق زدن

خانه به دوشی-بی خانمانی-آوارگی

خوشوقت شدن-شاد شدن-راضی شدن

تلکه بند شدن- تلکه کردن

اُس و فُس-اصل-مایه-چهارستون بدن

بنده منزل-خانه ی من
روشن کردن چراغ اول-نخستین پولی که معرکه گیران از تماشاچیان می گیرند

پر پری نشان دادن-کسی را فریب دادن و از راه به در بردن

زرق و برق-جلوه ی ظاهری-جلا و شفافی

حمامک مورچه داره-کنایه از تردید و دو دلی

پای کسی لب گور بودن-به آخر عمر رسیدن-بسیار پیر شدن

آهوی شیرافکن(چشم محبوب)
 

 

اسیر خاک(مرده، تن‌پرور)

جاگرم کردن-در جایی ماندن

 

آفتاب کردن(برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن)

از کف دست مو برآمدن-روی دادن پیشامدی غیرممکن

ته چک-بن چک-بنجاق-بخشی از دسته چک که پس از جداکردن چک باقی می ماند

الو گرفتن(آتش گرفتن، (کنایه از شدت خشم و عصبانیت))

الف شدن اسب(هر دو پا بلند کردن اسب)
چشم زدن-چشم زخم زدن-ترسیدن

تن نما-نازک و نشان دهنده ی تن

ریسه رفتن-احتیار از دست دادن و پیچیدن نفس در گلو بر اثر خنده یا تاثر

دست به چیزی شدن-بی درنگ آن چیز را برداشتن-آماده ی استفاده از آن چیز شدن

اختر شمردن(شب‌بیداری)

خدمت رسیدن-به حضور رسیدن
آب چشم گرفتن(ترسانیدن، به گریه انداختن)
راه بردن-بلد بودن-دانستن-اداره کردن-سامان دادن

چشم زخم میرزا مهدی خانی-شکست بزرگ
اروای ننه‌ات-ارواح بابات

 
چینی بند زدن-کاسه دوختن-به هم چسباندن تکه های ظروف شکسته

شعله‌ی آتش

حق به جانب-دارای ظاهر مظلومانه و دروغین

خواهر کسی را گاییدن-دخل کسی را آوردن-کلک کسی را کندن

خاصه فروش-فروشنده ی جنس های مرغوب و برگزیده

آفتاب به آفتاب(هر روز)

دک و دنده-بالا تنه

آویزان کسی شدن(طفیلی کسی شدن)
بِدو بِدو-با شتاب-سریع

اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

تلکه کردن-پول یا چیزی را به زور-چاپلوسی و یا فریب از کسی گرفتن

خبر چین-سخن چین-جاسوس
 

تیر مالی-لاغر-باریک-ضعیف-دختر بلند بالا
اگر بمیری هم-به‌هیچوجه-هرگز

زیر و زبر گذاشتن-اعراب گذاشتن بر حروف

 

آب بستن در چیزی(آبکی و رقیق کردن)

چاروادار-کسی که چهار پا را کرایه می دهد-آدم بی اصل و بی تربیت

پا سوخته ی کسی شدن-عاشق کسی شدن-زیان بردن به علت دوستی با کسی

چارقد قالبی-نوعی چارقد که آن را آهار می زدند تا راست و منظم بایستد

به تته پته افتادن-به لکنت زبان افتادن

از کیسه خوردن(از جیب خوردن)

روغن کرمانشاهی-روغنی که در کرمانشاه از شیر گاو و گوسفند به دست می آورند و به ترین روغن زرد است

پادرمیانی کردن-میانجی گری کردن

آش هفت جوش-قضیه‌ی پیچیده

خاک اره-ریزه های چوب که پس از اره کردن آن بر زمین می ریزد

بر گرده ی کسی سوار شدن-کسی را زیر فرمان خود آوردن

بغض کسی ترکیدن-از حالت گرفتگی و تاثر به گریه افتادن

دم خروس از آستین کسی پیدا بودن-آشکار بودن نشانه ی کار خلاف
حیوونی-نگا. حیوانکی
از چیزی گلی چیدن-از چیزی بهره بردن

دو کرپا-چمباتمه

خایه دار-با جرات-شجاع

دندان کسی پیش کسی گیر کردن-عاشق کسی شدن-شیفته ی کسی شدن

خُرخُر-آواز نفس شخص خوابیده

زنده بلا، مرده بلا-کسی که هم در زندگی و هم پس از مرگ موجب زنج و آزار مردم است

در دست-آماده-حاضر

پر ادعا-متکبر-از خود راضی-قمپز در کن
هرماری-ز خوردنی یا نوشیدنی تلخ-کار سخت و دشوار
 

تیار-درست و آماده

پول پول شدن-شکسته شدن ظرف چینی به تکه های کوچک

در گوش کسی یاسین خواندن-اندرز بی هوده دادن-نصیحت کردن به کسی که نشنود

به همین نزدیکی-به همین زودی-بزودی

اتر خان رشتی(آدم پرافاده)

پاکار-امر بر-پادو-مباشر

بی امان-پیگیر-دائم-پیوسته

آبِ کبود(آسمان)

بدون معطلی-بی درنگ-فورا

پیش بردن-کاری را به انجام رسانیدن

پر و بال-امکان-فرصت

چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

اهل بیت-اهل خانه-خانواده

خونین و مالین-زخمی-خونی شده

رو کشیدن-به کسی برای نزدیکی کردن تکلیف کردن

حرز جواد با خود کردن-همیشه با خود داشتن

بابا بزرگ-پدر بزرگ

حلال واری-نگا. خلال وار

خوش سر و زبان-خوش سخن-شیرین گفتار-حراف

پوست پیازی-نازک و بی دوام

آستین بالا زدن(آماده شدن، به کاری برخاستن، پا پیش گذاشتن)

پول سر راهی-پولی که بزرگ تر ها به هنگام سفر به زیردستان یا کوچک تر ها می دهند
چاقوکشی-عربده کشی و حمله با چاقو

خط خطی-درهم-خراب-متشنج-با خطوط زیاد روی آن ناخوانا شده

خارج رفتن-بیرون رفتن از خانه-رفتن به خارج از کشور

خیلی آب خوردن-گران تمام شدن-هزینه ی سنگین داشتن

بد سیرت کردن-به دختری تجاوز کردن-بی عصمت کردن

 
دوام کردن-دوام آوردن
بالینی-کلینیکی

 

آینه‌ی دق-آینه‌ای که شخص خود را در آن عجیب و غریب می‌بیند – شخص عبوس و بدقدم

دل رحم-مهربان

تراشیده-نازک-قلمی-لاغر

 

چشم باباقوری-نابینا-کور

 

جاپیچ-جاکش-دلال محبت

پس انداختن-جمع کردن پول-بچه به دنیا آوردن-به عقب انداختن

زبان به دهان کسی گذاشتن-به کسی حرف یاد دادن-حرف توی دهان کسی گذاشتن

دوا خوری-عرق خوری-مجلس صرف مشروبات الکلی

تریج-آن جاکه آستر درونی جامه با رویه ی آن به هم می پیوندد

 

چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

البرز-بلندقامت-دلیر

پشت کار داشتن-داشتن نیرویی که انسان را به پایان دادن کار وا می دارد

داغ کسی به دل کسی ماندن-عزادار شدن کسی به دلیل مرگ عزیزی

در هچل انداختن-به درد سر انداختن-به مخمصه انداختن

از خدا خواستن(در برابر پیشنهاد یا کاری قرار گرفتن که خود شخص در آرزویش بوده است)

حیوانکی-کلمه ای در مقام تاسف خوردن به حال کسی
از جلوی کسی در آمدن-در برابر کسی مقاومت کردن

چاقوکشی-عربده کشی و حمله با چاقو

رسیدن-مواظبت کردن-مورد لطف قرار دادن

آب مریم(شیره‌ی انگور، عصمت و طهارت)
آب به ‌زیر کسی آمدن-سراسیمه شدن

خدا برکت بده-نگا. خدا برکت
 

دو لول-اسلحه ای بلند دارای دو خانه برای فشنگ گذاری

درگذشتن-صرف نظر کردن-مردن

دست به دست گرفتن-از یکدیگر پشتیبانی کردن

برخورد کردن به رگ غیرت کسی-ناگوار آمدن حرفی یا کاری-گران آمدن-احساس اهانت کردن

در قوطی هیچ عطاری یافت نشدن-به کلی نایاب بودن

رسوایی بالا آوردن-کاری مایه ی رسوایی و شرمساری کردن

چین خوردن-چروک شدن

 

 

پُرکوب-حرکت سریع و پر صدا

اُرد کسی را خواندن-به حرف کسی گوش کردن-اهمیت دادن

زیر پا کردن-پیمودن-همه جا را گشتن

چینه کشی-شغل چینه کش

 

چوب پوش کردن-با چوب پوشاندن

اُزگل(بی‌سروپا، کم شعور و بی‌شخصیت)

خاله گردن دراز-شتر-آدم فضول که در هر کاری سرک می کشد

دست کسی افتادن-گیر کسی افتادن

اُس و فُس-اصل-مایه-چهارستون بدن

دیزی پشت سر کسی بر زمین زدن-بی اعتنایی کردن به قهر کردن و رفتن کسی

خر آوردن و باقالی بار کردن-برای جتجال و دعوایی آماده شدن

اختلاط کردن-بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن

چشم را بستن و دهان را باز کردن-با بی شرمی دشنام دادن

تناسب داشتن (چیزی) به کسی

انگشت روی چیزی گذاشتن-موضوعی را مورد توجه قرار دادن

جاکن کردن-به حرکت درآوردن-کسی را از مقامی دور کردن

 

آش هفت جوش-قضیه‌ی پیچیده

خود را شناختن-به حد بلوغ رسیدن

پلاسیده-پژمرده-چروکیده

حق دادن-تایید کردن

آتشی شدن-از کوره در رفتن

بی بی قدومه-دختر بچه ای که ادای مادر بزرگ ها را در می آورد

پاپی بودن-دنبال کردن-اصرار ورزیدن

با نگاه کسی را خوردن-با چشم خریدار یا شهوانی به کسی نگریستن

چیز خور کردن-خوراندن سم یا موادی که رمالان و دعانویسان تجویز می کردند

آب در جگر داشتن(توانایی مالی داشتن)

راست شدن-رو به راه شدن

گذری(دیدار کوتاه، سرپایی)

حاشیه دار-کناره دار

چم کسی را گرفتن-دل کسی را به دست آوردن

زده دار-دارای لکه یا خراش و آسیب

دَمَغ-افسرده-ناراحت-خیت

جوجه مشدی-تازه کار و نا آشنا با آداب و رموز مشدی گری

خودداری-امتناع-خویشتن داری-شکیبایی

چوچول باز-دغل-بی حیا

آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

خواب به خواب شدن-خواب از سر پریدن-بدخواب شدن

چوب حراج چیزی را زدن-در برابر تاراج و غارت قرار دادن

دست فرمان-مهارت در رانندگی

زیر جلد کسی رفتن-کسی را فریب دادن-اغفال کردن

زحمت را کم کردن-رفع مزاحمت کردن
جوشی شدن-عصبانی شدن
دبش-گس-دارای مزه ی ترش و گزنده

آکِله-جذام-زن سلیطه

 

پازلفی-سر خط-بخشی از موی سر که از شقیقه ها به پایین صورت می روید
پیشمرگ-فدایی-کسی که برای مرگ پیشقدم می شود

آب به آب شدن-تغییر آب و هوا دادن-بهبود یافتن به سبب سفر

برخورد کردن به رگ غیرت کسی-ناگوار آمدن حرفی یا کاری-گران آمدن-احساس اهانت کردن

خود را شناختن-به حد بلوغ رسیدن

پابوسی-زیارت

خرده حساب با کسی داشتن-با کسی دشمنی قبلی داشتن
ریش تپه-پر ریش-دارای ریش انبوه
احوال گرفتن-جویای حال شدن

دل-معده
خَنج-ناخن کشیدن بر چیزی

دهنه سرخود-بی بند و بار
بیا برو-رفت و آمد بسیار-معاشرت فراوان

آیۀ یاس خواندن-هرچیزی را پیش از بررسی محکوم به شکست کردن

از زبان افتادن(لال شدن)
رو شور-سفیداب
زنبور زدن-نیش زدن زنبور

دَم ِ قیچی-بریده ها و ریزه های پارچه

جُربزه-قدرت-توانایی

رژیم داشتن-برابر دستور پزشک غذا خوردن-برخی غذاها را نخوردن

بچه بازی-لواط-کارهای کودکانه-ساده انگاشتن کار

باب دهان-موافق سلیقه-مطابق میل-خوشایند

زبان مادر شوهر-نوعی گیاه خار داراز تیره ی کاکتوس

ریشه کردن-قوام یافتن-جایگیر شدن-مستحکم شدن وضع

آوار شدن سر کسی(بی‌خبر نزد کسی در آمدن)

تو زرد از آب درآمدن-بی ارزشی یا فساد چیزی آشکار شدن

خواب نامه-کتابی که در آن تعبیر خواب ها نوشته شده است
زندگی-مال-وسایل کار و خانه

پل خر بگیری-محل آزمایش-جایی که گریز از آن ممکن نباشد

پت پتی-موتور سیکلت

تیز بزی-فورن-بی درنگ

به جا آوردن-شناختن

تف سر بالا-چیزی که مایه ی سرشکستگی و ننگ خود آدم باشد

 
پِتل پُرت-بیان عامیانه ی پترزبورگ-جای بسیار دور

 
جگری-به رنگ جگر